Feza Gürsey, 7 Nisan 1921 de Anadoluhisarı Otağtepe’de annesi Prof. Dr. Remziye Hisar’ın ailesinin evinde dünyaya geldi. Babası Dr. Reşit Süreyya Gürsey doktor, fizikçi ve öğretmen olmasının yanı sıra bilime meraklı bir kişidir. Annesi Prof. Dr. Remziye Hisar Darülfünun’un fen okuyan ilk kız öğrencilerinden ve Sarbonne’de Devlet Kimya Doktorası yapmayı başarmış bilim insanıdır. Annesi Remziye Hanımla Doktor Reşit Bey Bakü’de tanıştı ve 1920 yılında evlenip birlikte İstanbul’a döndüler. Kurtuluş Savaşı sırasında Doktor Reşit Bey ve Remziye Hanım mesleklerini icra etmek için farklı şehirlere gidince Feza Bey Hisar’daki evde anneannesi ve teyzeleri ile birlikte sıcak, samimi bir ortamda büyütülmekteydi.
Çok Okunanlar
Feza Gürsey ilkokula Paris’te Jeanne d’Arc okulunda başladı ve ilkokul 3.sınıfa Galatasaray Lisesi’nde devam etti. Fizik okumaya daha lise yıllarında karar vermişti.1940 yılında Galatasaray Lisesi’nden birincilikle mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi öğrencisi oldu.1944 yılında birincilikle mezun olduğu Fizik-Matematik bölümünden sonra Milli Eğitim Bakanlığı sınavını kazanarak İngiltere İmperial College’a gitmeye hak kazandı ,burada 1945-1950 yılları arasında Prof. Dr. H. Jones’in danışmanlığında doktora çalışmalarını yapmıştır. Feza Gürsey, 1951 yılı sonunda Kandilli Rasathanesi’nde zaman servisinin quartz saatlerinin çalıştırılmasında görevlendirileceği için iki ay Greenwich Rasathanesi’nde pratik yaptıktan sonra yurda dönmesini isteyen bir yazı ile İstanbul’a geri çağrıldı. İstanbul’a döndükten bir müddet sonra Cahit Arf’ın desteği ile İstanbul Üniversitesi Tatbiki Matematik kürsüsüne asistan olarak tayin edildi. 1951’de Türkiye’ye döndüğünde kendisi gibi fizik asistanı olarak görev yapmakta olan Suha Pamir ile evlendi. 1954 yılında Suha ve Feza çiftinin tek çocukları olan Yusuf dünyaya geldi. Yusuf Gürsey annesi ve babası gibi fizikçi oldu. 1957-1961 yılları arasında, eşi ve oğlu ile birlikte Atom Enerjisi Komisyonu’nun bursu ile ABD’de Brookhaven Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı’nda bulunmuştur. Bu dönemde Brookhaven Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı, Princeton İleri Çalışmalar Enstitüsü ve Columbia Üniversitesi’nde fizik dünyasında en ileri seviyede çalışma yapanlar ile birlikte çeşitli çalışmalar yapmıştır. Feza Gürsey’un bu çevrede adını duyuran ilk çalışması yük bağımsızlığı ve Baryon korunumu ile Pauli Transformasyonunun ilgisini gösteren makalesidir.1961 yılında Türkiye’ye dönen Gürsey 1974 yılına kadar Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Teorik Fizik Bölümü’nde profesör olarak çalışmıştır. Bu dönem içinde Türkiye’de teorik fiziği canlandırmaya çalışmış, Yale ve Princeton üniversitesinden çeşitli fizikçileri ODTÜ’ye davet edip konferans düzenlemiştir. Yale Üniversitesi Teorik Fizik Bölümü’nün teklifi üzerine ODTÜ’deki görevinden de ayrılmak istemeyince konuk profesörlük görevini kabul etmiştir. Yale-ODTÜ arasında dönüşümlü olarak çalışmalarını sürdürmüştür.1974 yılında Yale Üniversitesi’ndeki görevi daimi hale getirilmiş, ODTÜ’deki görevinden ayrılmak zorunda bırakılmıştır.
1971’den emekliliğine kadar olan zamanda Yale Üniversitesi’nde çalışmıştır. Emekli olduktan sonra,Boğzaiçi Üniversitesi’nin davetini kabul etti ve İstanbul’a geldi. Süper cisim teorilerinin simetrileri ve konform alan teorileri üzerinde çalışmalar yürütmek istese de yakalandığı kanser hastalığı buna fırsat vermedi. 13 Nisan 1992 yılında Feza Bey aramızdan ayrıldı. Naaşı TÜBİTAK’ın yardımları ile Türkiye’ye getirildi ve Anadoluhisarı’nda aile mezarlığına defnedildi.
Ödüller ve Madalyalar
Feza Gürsey bilim yaşantısı boyunca bir çok ödüle layık görüldü. Bu ödüller arasında 1969 yılında aldığı TÜBİTAK Bilim Ödülü, 1977 yılında S. Glashow ile birlikte aldığı J.R. Oppenheimer Ödülü, 1979’da kendisine verilen Einstein ve 1981 yılında aldığı College de France madalyaları, İtalya Cumhuriyeti tarafından 1984 yılında verilen Commendatore Nişanı yer alıyor. Gürsey aynı zamanda Türk Fizik Derneği, Amerikan Fizik Derneği, Üçüncü Dünya Bilimler Akademisi, Connecticut Bilimler Akademisi ve Amerikan Fen ve Edebiyat Akademisi gibi pek çok akademik yapıya seçilmiş ve derneğe üye olmuştur.
İlham Verici
94%
Bilgilendirici
88%
Meraklandırıcı
92%
Bu içerik Stellar Lab Bilim Kulübü’nden Ebrar Taç tarafından oluşturulmuştur. Görüş ve önerileriniz için aşağıya yorum yazabilirsiniz.
- Kaynak
- http://bogaziciarsivleri.boun.edu.tr/sergi/gursey.php
- Wikipedia.org
